Yerli Üzüm Çeşitleri

Son zamanlarda bağevlerinin sayılarının artması ve tesisleşmesi beraberinde haftasonu rotalarını değiştirmişe benziyor. Üzüm ve şarap odaklı bu gezilerde şarap yapımı ve üzüm yetiştiriciliği üzerine workshoplar da yapılıyor. Eğer henüz buralara gitme şansı bulamadıysanız ya da gittiğiniz halde mahzen gezilerini kaçırdıysanız, yerli üzüm çeşitlerini öğrenerek bu konudaki kültürümüzü zenginleştirme konusunda ilk adımı atabiliriz.

Kırmızı Üzümler

Kalecik Karası

Orta Anadolu’ya ait olan bu üzüm çeşidi ismini Ankara’nın Kalecik ilçesinden alır. Tanen oranı düşüktür (şaraba kekremsi tadı veren madde), meyvemsi ve yumuşak bir tadı vardır. Orta büyüklükteyken hasat edilen Kalecik Karası üzümlerinin asit ve şeker oranı yüksektir. Şarapçılıkta kaliteli olarak nitelendirilmesi içim her ikisinin de yani asit ve şekerin yüksek olması gerekmektedir. Bu açıdan Kalecik Karası üzümünden kalitesi yüksek şaraplar elde edilebilmektedir. Fransız üzümlerinden Pinot Noir’a (pino nuar) benzetilir.

Boğazkere

Yendiği zaman insan boğazında bıraktığı acı-ekşi tad sebebiyle bu ismi aldığı söylenir. Diyarbakır yöresine ait olan bu üzüm çeşidi kalın kabuklu olduğundan yüksek tanen oranına sahiptir. Bu sebeple baskın bir tada sahiptir. Yerli üzüm çeşitlerinden Öküzgözü ile birlikte kupaja sokularak daha dengeli bir tad yakalanmaya çalışılır. Meşe fıçılarda 5 ila 15 sene arasında saklanarak kalitesi yüksek şaraplar elde edilebilir. Tadım notlarında Boğazkere üzümüyle yapılan şaraplarda sıklıkla kiraz ve ahududu aromlarına rastlandığı görülür.

Öküzgözü

İsmini iri olmasından alan Öküzgözü, Elazığ yöresine ait bir yerli üzüm çeşididir. Tanen oranı düşük, ama asiditesi yüksektir. Öküzgözü’nde de vişne, kiraz ve ahududu aromlarına rastlandığı için Boğazkere üzümüyle muazzam bir uyum sağlar. Ayrıca tanen oranının düşük oluşu yine Öküzgözü’yle birlikte denge oluşturur. Ayrıca tek başına da kaliteli şaraplar elde edilebilir.

Papazkarası

Trakya bölgesinde yetiştirilen bu yerli üzüm çeşidi, ülkemizde ve dünyada hakettiği ilgiyi göremeyen bir üzüm çeşididir. Orta seviyede tanen oranına sahip olmasının yanında yüksek asit değerine sahiptir. Geç olgunlaşan Papazkarası, erik, kiraz ve baharat gibi aromalara sahiptir. Dengeli ve kaliteli şaraplar üretilebilen bir üzümdür.

Çalkarası

İsmini Denizli’nin Çal ilçesinden alan bu yerli üzüm çeşidi ile asitli ve dengeli şaraplar üretilebiliyor. Ne var ki ince kabuklu olması sebebiyle şaraba az renk verebiliyor. Bu sebeple de sadece roze şarap üretiminde kullanılıyor. Bu açıdan yerli üzüm çeşitleri arasında farklı bir yeri vardır.

Karalahna

Bozcaada şarabı olarak bilinen şarapların çoğu Karalahna üzümüyle yapılır. Bozcaada bölgesine ait olan bu yerli üzüm çeşidi, kalın kabuklu ve koyu renklidir. Bu özellikleriyle yüksek tanen oranına sahiptir. Tanen ve asit oranı yüksek olmasına rağmen dengeli şaraplar elde edilebilir. Ayrıca Merlot ve Kuntra üzümleriyle girdiği kupajlardan başarılı şaraplar elde edilebilir.

Adakarası

Yerli üzüm çeşitlerinden bir diğeri olan Adakarası Erdek ve Balıkesir yöresine aittir. Avşa Adası ile özdeşleştirildiği için ismini buradan alır. İri taneli ve kalın kabukludur. Tanen oranı yüksektir. Özellikle Cabernet Sauvignon ile birlikte kupaja girer. Üretim miktarı oldukça sınırlı olduğundan sadece bir kaç yerel üretici tarafından şaraba dönüştürülür.

Kuntra (Karasakız)

Gökçeada ve Bozcaada bölgesinde görmeye alışık olduğumuz Kuntra, koyu renkli ve asiditesi düşük bir yapıdadır. Diğer yerli üzüm çeşitlerinden farkı olarak bu üzümden yapılan şaraplar yıllandırmaya müsait değildir. 2 yıl içerisinde tüketilmesi gerekir. Bu üzüm ile yapılan şaraplar genellikle yüksek kaliteye sahip olamamaktadır.

Beyaz Üzümler

Narince

Tokat çevresinde yetiştirilen bu yüksek kaliteli üzüm ile zengin ve dengeli şaraplar üretilebiliyor. İnce kabuklu bir yapıya sahip olan Narince üzümüyle yarı tatlı (dömisek) şaraplar elde edilir. Turunçgil ağırlıklı bir meyve aromasına sahiptir. Yerli üzüm çeşitlerinden Emir ile kupaja girdiğinde başarılı sonuçlar vermektedir. Narince, ayrıca köpüklü şarap yapımında da kullanılır. İnce kabuğu ve ince yaprakları sebebiyle ismi Narince’dir. İnce yapısı sebebiyle zeytinyağlı sarma yapımında Narince üzümünün yaprakları tercih edilir.

Emir

Kapadokya yöresine ait olan bu üzüm çeşidi kalın kabuklara sahiptir. Asiditesi yüksektir. Genellikle elma aromalarına rastlanır. Açık sarı renge sahip olduğu için bu üzümden yapılan şaraplar da çok açık renkli olabilmektedir. Tek başına bu üzümle yapılan şaraplar yıllandırmaya uygun değildir, tazeliğini çok hızlı bir şekilde kaybeder. Narince ile harmanlandığı gibi Sultaniye üzümüyle de kupaja girebilir.

Sultaniye

Denizli bölgesine ait olan bu üzüm çeşidi çekirdekli olmadığından meyve olarak da sık tüketilmektedir. Küçük taneli ve ince kabukludur. Asit oranı düşük olduğundan hafif içimli şaraplar üretilebilmektedir. Yapılan şaraplarda yeşil elmadan ananasa kadar bir çok meyvenin aromasını barındırabilir. Emir üzümüyle birlikte daha dengeli kupajlar elde edilebilir.

Vasilaki

Yerli üzüm çeşitlerinden bir diğeri olan Vasilaki, Çanakkale Lapseki yöresine aittir. Ufak taneli ve ince kabukludur. Asiditesi düşük olan bu üzüm çeşidiyle yapılan şaraplar yıllandırmaya müsait değildir. Çiçek ve meyve aromaları (limon, portakal vb.) barındıran Vasilaki üzümü ile sek ve dömisek şaraplar elde edilebilir.

Bornova Misketi

Tahmin edeceğiniz üzere ismini İzmir’in Bornova ilçesinden alır. Orta büyüklükte, kalın kabuklu, düşük asitli ve sulu bir üzüm çeşididir. Yerli üzüm çeşitleri arasında çiçek kokulu olmasıyla bilinen Bornova Misketi, oldukça hoş ve baskın bir aromaya sahiptir. Bu üzümle yapılan şaraplar bergamot, kayısı, gül, hanımeli gibi aromalar barındırabilir.

Hasandede

Yerli üzüm çeşitlerinden bir diğeri olan Hasandede Kırıkkale yöresine aittir. Orta irilikte ve ince kabuklu yapısının yanında düşük asidite oranına ashiptir. Meyve olarak tüketilmesinin yanında şarap yapımında da kullanılır. Genellikle orta kalitede beyaz şaraplar elde edilir.

Yerli üzüm çeşitlerinden en çok bilinenleri ve en karakteristik özelliklere sahip olanlar bunlar. Tabii ki farklı bölgelerde coğrafi koşullara göre farklılık gösteren üzümlerle karşılaşmanız mümkündür. Ülkemizde şarapçılık sektöründe en çok kullanılan üzümleri öğrendik, çok yakında yabancı üzüm çeşitleriyle ilgili de bir liste hazırlayacağız. Bizi takip etmeye devam edin!