İtalyan Yemekleri 101

İtalyan yemek kültürünün Türk damak tadına uygunluğuyla bağlantılı olarak ülkemizdeki İtalyan restoranları her geçen gün sayısını artırıyor. Özellikle İstanbul’daki restoranlar geniş menü seçenekleriyle dikkat çekiyor. Sizler de muhtemelen bu restoranlara bir kaç kez uğramış ya da uğrayacak olabilirsiniz. Bu restoranların menüleri artık tamamen İtalyanca isimlendirilen yemeklerle dolu ve hiçbir şey anlaşılmıyor!

Gidenler eğer İtalyanca bilmiyorlarsa anlama ve telaffuz sıkıntısını yaşamış olmalılar. Bu konuda sizlere uzun bir yazı hazırladık; bu yazıyı okuduktan sonra aklınızda kalanlarla rahat rahat siparişinizi verebileceğiniz ve tabakta beklenmedik bir sürprizle karşılaşmayacağınızı umuyoruz. Başlayalım!

Muhtemelen menünün başında şu başlıkla karşılaşacaksınız;

Antipasti

Bu kelime “yemekten önce”yi ifade etmektedir. Ana yemekten önce yenebilecek tüm aperatifleri, çorbaları, küçük salataları ve mezeleri kapsayabilir. Aperatif ve çorbalar da bazı menülerde “Antipasti” başlığı altında da toplanabilir. Bu başlık altındaki ünlü yiyecekler ise şöyle;

Bruschetta: “Brusketta” diye telafuz edilir. Sarımsaklı ekmek üzerine eklenmiş küp domates, soğan, fesleğen, kekik ve zeytinyağı bulunan iştah açıcı, lezzetli bir aperatiftir.

Calamari Fritti: “Kalamari fritti” diye telaffuz edilir. Fritti kızartılmış anlamına geldiğinden aslında bu bildiğimiz kızarmış kalamardır. Malzeme olarak dış kaplamasına farklı peynirler eklenmiş olabilir.

Carpaccio: “Karpaçyo” şeklinde telaffuz edilir. Çiğ etlerden oluşan bu yiyeceğin üzerinde genellikle peynir ve zeytin yağı bulunur. İki çeşit Carpaccio ile karşılaşmanız mümkündür; bunlar dana etli ve deniz mahsüllü olanıdır. İkisinin ayrımını menüde “Di Mare” ve “Di Manzo” eklerinden anlayabilirsiniz.

“Di Mare” italyanca deniz anlamına gelir ve isminde Di Mare bulunan tüm yemekler deniz mahsülü içerir. “Di Manzo” ise dana-sığır anlamlarına geldiğinden bu eki alan yemekler de sığır eti muhteva eder. Bunların haricinde “Di Pollo” ise yemeğin tavuk etiyle yapıldığını belirtir.

Zuppe

Türkçe okunduğu gibi telaffuz edilir, çorbalar anlamına gelir. Sık görebileceğiniz İtalyan çorbaları ise şöyledir;

Fungi: “Funci” diye telaffuz edilir, kelime anlamı mantardır. Mantar çorbasını “Zuppa Fungi” olarak görebilirsiniz.

Minstrone: Telaffuzu Türkçe okunduğu gibidir. Etli ve sebzeli çorbalara verilen genel isimdir. Farklı versiyonları bulunabilir.

Bazı durumlarda isminde Zuppa bulunan yiyecekleri ana yemeklerle aynı kategori altında (örn. Secondi) görebilirsiniz. Bu yemekler normalden biraz daha fazla sulu yemekler olup, en az ana yemek kadar zengin ve bol malzeme bulunduranlardır. Aklınızda bulunmasında fayda var.

Insalate

Insalate Di Cesare: “insalate di çezare” diye telaffuz edilir. Bildiğiniz sezar salatasıdır. İçinde sezar soslu marul, kruton, parmesan ve ızgara tavuk göğüsü bulunur.

Insalate Di Mare: Türkçe okunduğu gibi telaffuz edilir. Mevsim yeşillikleriyle restoranın seçimine göre deniz mahsülleri içeren salatadır.

Pasta

Bunu muhtemelen bilmeyen yoktur. Yine de belirtelim pasta “makarana” demektir. Bu kategorideki bir çok yemek hamurun kesiliş şekline göre farklılık gösterir. Örneğin makarnanın fiyonk makarna ya da spagetti olduğu yemeğin isminde belirtilir. Bu başlığın altında görebileceğiniz muhtemel yemekler şunlardır;

Penne Arrabiata; Sarımsak ve acı domates sosla hazırlanan bir makarna yemeğidir. Klasikleşmiş bir yemek olduğu için hemen hemen her İtalyan restoranında bu yemeği bulmanız mümkündür.

Burada Penne makarnanın ismiyken Arrabiata ise sosun ismdir. Penne’yi ise çapraz şekilde kesilmiş kısa boru makarna olarak tanımlayabiliriz.

Sphagetti/Lasagna Bolognese; Burada bolonez sosun en çok kullanıldığı iki yemeği aynı anda belirtmek istedik. “Spagetti Bolonez” ve “Lazanya Bolonez” olarak telaffuz edilir bu yemekler. Her iki yemekte de sade pişmiş hamurun üzerinde bolonez sos bulunur. Bu sos genel olarak kıyma, domates, soğan, sarımsak, parmesan, tuz ve karabiberden oluşur.

Bu yemeklerden biri bildiğimiz uzun uzun kesilmiş makarna olan spagetti iken, diğeri kat kat dizilmiş hamur parçalarından oluşan lazanyadır.

Ravvioli: “Ravyoli” şeklinde telaffuz edilir. Şeklen farklı olsa da yapılış olarak Türk mantısına benzer. Tereyağlı hamur parçaları içerisinde çeşitli malzemeler barındırır. Bu malzemeler et, ıspanak hatta bal kabağı da olabilir.

La Pizza

İtalyan mutfağını ve bu müthiş mutfağın en önemli unsurlarından biri olan Pizza’yı, sanıyoruz ki açıklamamıza gerek yok . Yalnızca İtalyan restoranlarında pizzaların çoğunlukla ince hamurla servis edildiğini belirtelim. Eve servis olanlar gibi kalın bir hamur beklerseniz hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Ayrıca pizzaların servisi sırasında acılı zeytinyağı pizzanızın üzerinde gezdirmeniz üzere masanıza getirilecek ve karabiber isteyip istemediğiniz sorulacaktır. Bu ipuçları da tamamsa hemen örneklere geçelim.

Margherita: Domates sos, mozarella ve hamurdan oluşan dünyanın en basit yemeğidir. Aslına bakarsanız yavandır ve eğer gittiğiniz yer kötüyse salçalı ekmek yiyormuş hissi verebilir. Buna rağmen hemen her restoranda bu pizzayı görebilirsiniz. Margerita diye telaffuz edilir.

Quatro Formaggi: Bu pizza da margherita gibi herkesçe bilinen bir pizzadır. İçinde 4 farklı peynir bulunur ve bu peynirlerin değişme ihtimali vardır. Bu peynirler şefin seçimine göre belirlense de genellikle pizzada şunlar kullanılır; Gorgonzola, Mozarella, Parmesan, Ricotta.

Etsiz bir pizza yemek istediğiniz zaman güzel bir seçim olacaktır. Bu pizzayı”Kuadro formacci” şeklinde telaffuz edebilirsiniz

Bresaola: Bresaola bir pizza ismi olmasının haricinde pastırma anlamına gelir. Genellikle sığır etinden yapılan bu pastırma, eklendiği pizzaya ismini vermiştir. Mozarella, domates sos, bresaola, parmesan ve roka içerir. Bu pizzayı “Brezaola” olarak telaffuz edebilirsiniz.

Deniz mahsüllü veya sığır etli pizzaları daha önce belirttiğimiz gibi Di Mare ve Di Manzo kelimelerinden anlayabilirsiniz.

Ufak bir hatırlatma; Roka İtalyan Pizzalarında en çok gördüğümüz malzemelerden biridir; belirtilmese dahi pizzanızın üzerine roka dilimleri eklenebilir. Ayrıca gittiğiniz restoran Türkiye’de ise Domuz eti içerip içermediği mutlaka menüde belirtilir, aksi takdirde tercih etmiyorsanız endişelenmenize gerek yoktur.

Secondi

Tamamen aynı şeyler olmasa da alışageldiğimiz menülerde “ana yemekler” olarak gördüğümüz bölümdür. İtalyan sofralarında geçirilen zaman uzun olduğundan olsa gerek bu kategri Secondi olarak isimlendirilmiş. Bu başlık altında genellikle kırmızı ve beyaz et yemekleri bulunur. Izgara yemekler için bu bölümden tercihinizi yapabilirsiniz.

Bevande

Her ne kadar başlığımız İtalyan Yemekleri 101 olsa da içecekleri de es geçmemiz mümkün değil. Tahmin edebileceğiniz gibi bevande, içecekleri ve içkileri barındıran gruptur. Burada alkollü ve alkolsüz içecekler bir arada bulunur.

Bu kategoriyle beraber şarap tercihlerinizde de şu başlıklarla karşılaşmanız muhtemel;

Vini Bianchi: Beyaz Şarap

Vini Rossi: Kırmızı Şarap

Vini Rose: Roze Şarap

Spumanti: Şampanya benzeri asitli şaraplar için kullanılır.

Gittiğiniz yer Cafe&Restaurant olma özelliği taşıyorsa menülerinde aşağıdaki kategorileri görmeniz de mümkün olacaktır.

Crescioni: Gözlemeye benzer bir hamurişidir. Genelde hamur daire şeklindeyken ikiye katlanarak hazırlanır. Arasında çok çeşitli malzemeler bulunabilir. Tostlanmış veya fırında hazırlanmış şekilde servis edilebilir.

Panino: Sandviç anlamına gelir. İçeriği yine diğer yemeklerde olduğu gibi size ipuçları verecektir.